Vollebregtorgel

Het orgel in de Sint Urbanuskerk is in 1876-1878 gebouwd door Jacobus J. Vollebregt. Het is het laatste instrument van het orgelbedrijf J.J. Vollebregt & Zoon te ‘s-Hertogenbosch dat door vader Johannes J. Vollebregt in de jaren veertig was gesticht.
Hier ziet u een filmpje waarin u Johan Vos speelt op het Vollebregt orgel (bron: Amstelveenweb.com).

Het sobere neogotische orgelfront, dat afwijkt van alle andere door Vollebregt gehanteerde fronttypes, is ontworpen door de architect van de kerk, Pierre J. H. Cuypers. Het front is aangepast aan het rozetraam waarin de H. Caecilia spelend op een orgelpositief is afgebeeld.
Het instrument was destijds een geschenk van de parochianen aan hun pastoor Claasen ter gelegenheid van diens 25-jarig priesterfeest.
De kas, de windladen, de klaviatuur, de speel- en registermechaniek en verreweg het grootste deel van het pijpwerk verkeren nog in hun oorspronkelijke staat. In de loop van de tijd vonden wel enkele wijzigingen plaats:

Rond 1920 werd de Hobo 8′ vervangen door een Vox coelestis, waarschijnlijk door Joseph Adema, die het orgel destijds in onderhoud had.
Rond 1930 verving Jos. Vermeulen de spaanbalgen door een magazijnbalg.
In 1954 bracht Hubert Schreurs een aantal wijzigingen aan:
voor de nieuwe Vox coelestis kwam weer een Hobo 8′ – nu met Franse bekers – terug.
de Fluit dolce 8′ maakte plaats voor een Sesquialter.
de 14 frontpijpen van de Octaafbas 8 werden omgesmolten en opnieuw gemaakt.
tevens werd samenstelling van de Mixtuur gewijzigd.

Nadat het orgel in de jaren ’90 door verzakking van de tribune en door waterschade voor een groot deel onbespeelbaar was geworden, is het in 2004-2006 geheel gerestaureerd door de fa. Verschueren te Heythuysen. Namens de Katholieke Klokken- en Orgelraad trad Ton van Eck als adviseur op. Bij deze restauratie werd ook de oorspronkelijke dispositie hersteld:

De Sesquialter van Schreurs werd vervangen door een Flute travers 8, in de discant een kopie van het gelijknamige register in het Vollebregt-orgel te Deest.
De Mixtuur kreeg haar oorspronkelijke samenstelling terug.
Wel werd de Hobo 8′ van 1954 gehandhaafd.

Johan Vos bespeelt het Vollebregt orgel (opname 12 december 2011).

Het orgel heeft 24 registers verdeeld over twee klavieren en pedaal:

td>

Hoofdwerk (C-f3)	Onderpositief (C-f3)	Pedaal (C-c1)</
Werktuigelijke registers
Bourdon 16	Prestant 8	Subbas 16	Manuaalkoppel
Prestant 8	Bourdon 8	Octaafbas 8	Pedaalkoppel
Holpijp 8	Floute dolse 8**	Wijdgedekt 8	Ventil
Salicionaal 8	Viola de Gamba 8	Prestant 4
Octaaf 4	Saliset 4	Octaaf 2
Fluit 4	Roerfluit 4	Trompet 8
Quint 3	Gemshoorn 2
Nachthoorn 2	Hobou* 8 (Discant)
Misctuur* 3 st.
Trompet 8 (B/D)

*Zo de originele spelling op de registerknop.
** Feitelijk een Flute travers.

De stemming is evenredig zwevend.
De toonhoogte is: a = 435 Hz bij 150 C.

Literatuur:

Ton van Eck, Als een waardig sieraad in deze schoone kerk. Over het orgel van Jacobus Vollebregt in de St. Urbanuskerk te Ouderkerk aan de Amstel, Ouderkerk aan de Amstel, 2006.

Hans Fidom (red.), Het Historische Orgel in Nederland 1878-1886, Amsterdam, 2006, pp. 36-38.

Frans Jespers & Ad van Sleuwen, Tot roem van zijn makers. Een studie over J.J. Vollebregt en Zoon Meester orgelmakers te ‘s-Hertogenbosch, Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, ‘s-Hertogenbosch, 1978, pp. 161-165.

Cees van der Poel, Orgelbouwnieuws: Ouderkerk aan de Amstel, Sint Urbanus, in: De Orgelkrant 12, nr. 6 (juni 2007), pp. 12-14.

Het boekje “Als een waardig sieraad in deze schoone kerk”, van de hand van Ton van Eck, is verschenen ter gelegenheid van de restauratie in 2006. Het is verkrijgbaar via de Stichting Vollebregt voor de prijs van €2,50 (plus eventuele verzendkosten). Het boekje is eveneens te koop in het Gemeentelijk Historisch Museum Ouder-Amstel.